سوال140/چگونه به سوالهای یک دختر 12 ساله در مورد رابطه جنسی پاسخ دهم؟

سوال 140:

باسلام.در سوال قبل منظور از رابطه جنسی را اینگونه برای شما بیان کنم.خواهر زاده من در مدرسه و در جمع دوستانش یه سری سوالاتی در مورد سکس و این عمل چگونه و بین چه کسای اتفاق می افتد و ... در ذهنشان پیش آمد و برای پاسخ دوستای آن در اینترنت سرچ کردند و یه سری عکسهایی (پورنو)را دریافت کردند و به یکدیگر نشان دادند.حال سوال من اینجاست که چگونه میتوانم این امر را برایش کم رنگ تر کنم تا ذهنش را در بر نگیرد.  

پاسخ :

باسلام.

از ارتباط و حُسن اعتماد مجدد شما با «مجموعه پرسمان» صمیمانه تشکر می کنیم. از آنجا که خواهرزاده تان در آستانه دوران بلوغ قرار داد؛ طبیعتاً برای پیشگیری از انحرافات جنسی و آسیب های آن باید آموزش های لازم را به وی بدهید و آگاهی بخشی کنید و در تربیت جنسی وی موفق عمل کنید تا خدای ناکرده کنجکاوی های جنسی و شنیدن و دیدن مطالبی در این خصوص باعث انحراف وی نگردد. اگر اطلاع رسانی درستی در این زمینه صورت گیرد کودکان و نوجوانان آموزش های لازم را در دوران بلوغ و پیش از آن به موقع و توسط افراد صلاحیت دار ببینند به طور حتم، از بسیاری از نابهنجاری های دوران بلوغ و ابتلا به انواع و اقسام نابهنجاری های جنسی و انحرافات اخلاقی در امان خواهند بود. این را بدانید که در درجه اول، مسئولیت اصلی تربیت جنسی و آموزش مسائل جنسی کودکان و نوجوانان به عهده پدر و مادر نهاده شده است و از آنجا که فرزندان معمولاً در درون خانواده رشو و نمو می نمایند و بیشتر وقت خود را در محیط خانواده می گذرانند؛ نقش خانواده در تربیت جنسی انکار ناپذیر است. کودکان برای اینکه زندگی سالمی داشته باشند و در زمینه مسائل جنسی دچار انحراف نگردند باید در زمینه مسائل جنسی اطلاعاتی صحیح و متناسب با سن و درک خود کسب کنند و در این زمینه هیچکس بهتر از والدین نمی تواند اطلاعاتی درستی را در اختیار کودکان و نوجوانان قرار دهد. متأسفانه بسیاری از والدین به دلایل متعددی از جمله: نداشتن آگاهی، احساس شرم و ناراحتی، نگرش منفی به امور جنسی، قبیح دانستن بیان مسائل مربوط به امور جنسی، هراس از پیامدهای منفی این اطلاعات، ترس از منحرف شدن کودکان معصوم، انداختن بار این مسئولیت بر دوش مدرسه، داشتن باورهای غلط همچون: کودک خودش روزی بزرگ می شود و به این مسائل پی می برد (یواش یواش چشم و گوشش باز می شود ) و یا این که اگر پدر و مادر درباره مسائل جنسی با کودک خود حرف بزنند، حرمت بین آنها شکسته می شود و ... نه می خواهند و نه می توانند در مورد مسائل جنسی با کودک و نوجوان خود به گفتگو بپردازند و به آنها آموزش های لازم و درست را بدهند. از آنجایی که در کشور ما همیشه صحبت از مسائل مربوط به امور جنسی و پرداختن به این گونه مسائل به عنوان یک تابو و یک موضوع ممنوعه محسوب می شده است؛ در طول دوران رشد کودکان و نوجوانان چه در درون خانواده و نیز از مهد کودک تا قبل از ورود به دانشگاه، نه تنها هیچ نوع آموزش مشخصی در زمینه مسائل مربوط به امور جنسی، بهداشت بلوغ، روابط با جنس مخالف و بهداشت جنسی به کودکان و نوجوانان داده نمی شود، بلکه صحبت از این مسائل نیز زشت و ناپسند تلقی شده و در بسیاری از اوقات با دادن اطلاعات غلط و بی ربط، برخوردهای تحقیرکننده و خشونت آمیز در جواب سؤالات جنسی کودکان به تمسخر، سرزنش، نصیحت و حتی گاهی به تنبیهات جسمی  و غیر جسمی آنان  منجر می گردد به همین دلیل، بیشتر کودکان و نوجوانان به صورت پنهانی، زیرزمینی و در بین گروه همسالان در مورد این قبیل مسائل صحبت کرده و اطلاعات کسب می کنند و در نتیجه، دچار انحراف و آسیب هایی در این زمینه می شوند. از آنجا که همواره پیشگیری بهتر از درمان است و علاج واقعه را باید پیش از وقوع کرد؛ در آموزه های دینی و تعالیم اسلامی بر پیشگیری از انحراف جنسی فرزندان و تربیت صحیح جنسی آنان از همان بدو تولد فرزندان تأکید شده است که والدین مراقبت های پیشگیرانه ای را در این زمینه پیش بگیرند. البته باید توجه داشت که آموزش جنسی فرزندان و آشنایی آنان با مسائل جنسی هرگز به صورت ناگهانی شروع نمی شود، بلکه والدین بایستی از همان دوران کودکی و حتی از هنگام تولد، این آموزش را به تدریج آغاز کنند و بدانند که چگونه به تناسب سن و فهم فرزند خود به سؤالات جنسی وی پاسخ دهند و این آگاهی بخشی و آموزش فرزند در هر سنی متفاوت است. اگر والدین با برنامه  ریزی درست و بلند مدت اطلاعاتی در خصوص بلوغ و مسائل جنسی در اختیار فرزندان خود قرار دهند و آرام و آرام و به تناسب سنشان این اطلاعات را در اختیار وی قرار دهند، از بروز بسیاری از مشکلات رفتاری و اختلالات جنسی در فرزندانشان جلوگیری خواهند کرد. کوتاهی والدین در مراقبت های پیشگیرانه ای که در آموزه های دینی نسبت به مسائل جنسی در خانواده شده است و همچنین عدم آموزش صحیح مسائل جنسی به کودکان و پاسخگویی به سئوالات جنسی فرزندان باعث می شود تا آنها دچار کنجکاوی های زیان باری در این زمینه شوند و از طریق منابع مختلفی همچون: همسالان، دوستان، کتب، مجلات، اینترنت و ... به اطلاعاتی نادرست و گمراه کننده دست پیدا کنند که این اطلاعات می توانند منجر به ناراحتی ها و اختلالات گوناگونی در کودک و نوجوان گردند. اما اگر والدین به موقع و در زمان مناسب، اطلاعات درست در زمینه مسائل جنسی آن هم به شیوه درست و منطقی به کودک ارائه دهند، از بروز بسیاری از جرائم، انحرافات جنسی، خاطرات تلخ، تجربه نادرست و ... تا حد زیادی پیشگیری می کنند و میل کودک و نوجوان را به تجربه نادرست امور جنسی کاهش می دهند. البته تنها اقدامات والدین در این زمینه کافی نیست، بلکه مربیان مهد، معلمان و سایر اولیای مدرسه نیز باید در این خصوص مسئول هستند. در واقع آموزش مدرسه ای در این زمینه، مکمل آموزش های خانوادگی است چرا که گاهی کودک و نوجوان نمی تواند مشکلات جنسی و روانی خود را حتی با والدین و یا هر کس دیگری در میان بگذارد، به همین خاطر، وجود مربیان، معلمان و مشاورانی که آموزش های لازم را در این زمینه دیده باشند، ضروری است. وظیفه اولیای مدرسه و سایر کارکنان آن است که با تدارک برنامه های مناسب، احتمال بروز بعضی زمینه های انحرافی کودکان و نوجوانان را از جانب همسالان آن ها به حداقل برسانند و آموزش های لازم را در خصوص مسائل جنسی به آنان بدهند. البته لازم است تربیت جنسی کودک و آشنایی وی با مسائل جنسی متناسب با جنسیت کودک صورت گیرد مثلاً برای دختر در صورت نبود مادر در محیط خانوادگی توسط زنان دیگر خانواده نظیر: عمه، مادربزرگ، خاله و یا اولیای مدرسه صورت گیرد. و برای پسر در صورت نبود پدر، پدربزرگ، عمو، دایی و یا اولیای مدرسه می توانند این مسؤولیت را بر عهده گیرند. این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که در این زمینه، نقش مسئولان نظام و دولتمردان نیز بسیار مهم است. آنان می توانند با اتخاذ تصمیمات جدی و تدوین قوانین مناسب، زمینه آموزش صحیح و مطلوب مسائل جنسی را متناسب با سن و فهم کودکان و نوجوانان فراهم کنند و جلوی تهاجم فرهنگی را در این زمینه بگیرند و با آگاهی های لازم که از راه های گوناگون، همچون صدا و سیما به مردم به خصوص جوانان و خانواده ها می دهند، کودکان و نوجوانان را در برابر بیماری های جنسی و فرهنگ منحط غربی، واکسینه کنند. در واقع صدا و سیما و دیگر رسانه ها، نهادها و سازمان ها، بخشی از فعالیت های تبلیغی و ارشادی خود را به کودکان و نوجوانان اختصاص دهند و آنان را با دنیای شگفت انگیز و پررمز و راز کودکی و نوجوانی آشنا سازند. به هر حال، شما می توانید در خصوص مسائل جنسی، پیش مراقبت های لازم، عملکرد دستگاه تناسلی، تفاوت دستگاه تناسلی مردان و زنان، لزوم مراقبت از آن و... توضیحاتی به خواهرزاده تان بدهید و مانع آسیب به وی شوید. همچنین می توانید از فرد ثالثی بخواهید آموزه های دوران بلوغ را برای خواهرزاده تان تشریح نماید و مانع کنجکاوی های انحراف آمیز وی شود. معمولاً توصیه می شود والدین و اولیای مدرسه، مسائل جنسی را هم به شیوه مستقیم و هم غیر مستقیم به نوجوانان و کودکان آموزش دهند. آموزش مستقیم از طریق صحبت کردن و پاسخ به سؤالات جنسی آنان است، اما نباید به گونه ای کاملاً باز مطرح شود که باعث بیداری زودرس آنها شود. اطلاعاتی که در اختیار کودک و نوجوان قرار می گیرد، نباید به گونه ای باشد که باعث کنجکاوی های شدید آنها شود تا جایی که تحریک شوند و به سمت تجربه کردن و فهمیدن مسائل بیان شده روی بیاورد. از طرف دیگر، عدم آگاهی دادن و طفره رفتن از پاسخ به مسائل بلوغ و سؤالات جنسی، باعث می شود به کنجکاوی های نوجوان تازه بالغ شده دامن زده شود. در خصوص آموزش غیرمستقیم مسائل جنسی و پاسخ به سؤلات جنسی می توان با نگهداری حیواناتی از قبیل مرغ و خروس و دیگر پرندگان، ذکر داستان های ساختگی که موجب مطرح کردن سؤال از جانب کودک یا نوجوان شود را بیان کرد، شیوه تولید گل و گیاه و تشریح عمل لقاح گیاهان و درختان را برای کودکان و نوجوانان توضیح داد و آنها را به صورت غیر مستقیم با مفاهیم جنسی آشنا گرداند و در خلال آن پاسخ سؤالات جنسی آنها را با زبانی ساده و عینی داد. این را بدانید، آموزش جنسی زودرس و زودهنگام و دادن اطلاعات اضافی و غیر ضروری به کودکان و نوجوانان، به نوعی موجب بلوغ جنسی زودرس؛ مشکلات روانی و رفتاری؛ برانگیختگی های جنسی، عاطفی و احساسی در کودکان و نوجوانان می شود به همین خاطر، آموزش جنسی کودکان و نوجوانان باید بر اساس سن آنان و مرحله به مرحله صورت گیرد. همچنین توصیه می شود با والدین خواهرزاده تان صحبت کنید تا استفاده از رایانه و اینترنت را برای وی محدود کنند و فقط برای کارهای ضروری به وی اجازه استفاده را بدهند و هرگز به وی اجازه ندهند تا در اتاقی دربسته از این گونه وسایل ارتباطی که آسیب زا هستند، استفاده کند. راهکارهایی برای پیشگیری از گمراهی و انحراف اخلاقی کودکان و نوجوانان الف) تأمین نیازهای روانی- عاطفی کودکان با نیازهای روانی- عاطفی فراوانی به دنیا می آیند که ارضای آنها زمینة تربیت صحیح جنسی را فراهم می سازد و عدم ارضای آنها آثار نامناسب روانی فراوانی داشته و سبب انحرافات جنسی می گردد. والدین می توانند بابرقراری ارتباط عاطفی مطلوب بافرزندان، با محبت و نوازش کردن، هدیه دادن و تأمین امنیت کودکان به این مهم دست یابند. همچنین والدین می توانند با ارزش دادن به کودکان و ارضای نیاز به عزت و ارزشمندی زمینة تربیت جنسی کودکان را فراهم آورند. ارضای این نیاز، از آن جهت در رشد سالم جنسی اثر دارد که فردی که عزت در او رشد کرده، برای خودش ارزش قائل است و حاضر نیست آن را به ذلت بکشاند. چنین فردی از کشیده شدن به وادی شهوات و ارتکاب گناهان و آلوده شدن به انحرافات جنسی خودداری می کند. امام علی(علیه السلام) می فرماید: «مَنْ کَرُمَتْ عَلَیهِ نَفْسُهُ هَانَتْ عَلَیهِ شَهَوَاتُه » (1)؛ «هرکه براى خود کرامت و بزرگواری قائل باشد، خواهش هاى نفسانى اش در نظر او خوار آید». «مَن کَرُمَت علَیهِ نَفسُهُ لَم یهِنْها بالمَعصیةِ » (2)؛ «هر که براى نفْس (شخصیت) خود احترام قائل باشد، آن را با گناه و معصیت خوار نمى گرداند». نقطه مقابل این گفتار، حدیثی است از امام صادق(علیه السلام) که می فرماید: «مَنْ هَانَتْ عَلَیهِ نَفْسُهُ فَلَا تَأْمَنْ شَرَّه » (3)؛ «هر که براى خود حرمت و ارزشى قائل نباشد، از شرّش ایمن مباش». ب) شکوفاسازی فطرت پرورش و شکوفاسازی فطرت کودک باعث می گردد که وی از انحرافات فطری و گرایش به نابهنجاری های اخلاقی و معنوی مصمونیت پیدا کند. در آیات و روایات، تصریح شده است که کودکان با فطرتی معنوی و خدایی متولد می شوند و تمایل به خداپرستی از ابتدای تولد با آنها وجود دارد. این والدین هستند که چه بسا با تربیت نادرست، آنها را از فطرت اولیه منحرف می کنند. ج) آموزش مسائل دینی آشنایی با اعمال دینی و انتظاراتی که خداوند و اولیای الهی از کودک دارند، باعث می شود که کودک، شخصیتی متعهد و علاقه مند به راهنمایی ها و قوانین خداوند بیابد، از مسیر هدایت فطری، اخلاقی و الهی، منحرف نگردد، به انجام دادن رفتارهای نابهنجار جنسی روی نیاورد و نسبت به آنها حیا نماید و حساسیت نشان دهد. د) پرورش فضایل اخلاقی کودکان و نوجوانانی که با فضایل اخلاقی رشد کند، در برابر رذائل اخلاقی به خوبی مقاومت می کند. فضایلی که با بحث تربیت جنسی در ارتباط اند و در پرورش آنها در حفظ کودکان و نوجوانان از انحرافات و بی بندوباری اهمیت دارد. عبارت اند از: حیا، عفت و غیرت. همواره موفق و کامروا باشید. پی نوشت ها: 1. شریف رضى، محمد بن حسین، نهج البلاغة، قم: هجرت، 1414ق، ص555. 2. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم ، قم : دار الکتاب الإسلامی، 1410ق ، ص636. 3. حرانی، ابن شعبه، حسین بن روح، تحف العقول، قم: جامعه ی مدرسین حوزه علمیه قم، 1404ق، ص483.

منبع:اداره پرسمان رهبری در دانشگاه ها