سوال088:
امام زمان چگونه برای خود جانشین انتخاب میکند؟
پاسخ:
باسلام.
در عصر غیبت که مشیت الهی بر این قرار گرفته است که امام زمان (عج) در غیبت باشد ولایت و هدایت و حکمت بخشی امام زمان(عج) به واسطه ی فقیهان حکیم و آگاهی که با قرآن و سنت آشنا هستند ،انجام می شود. آیا کسی می پذیرد که خداوند حکیم در زمان غیبت، مسلمانان را بدون حاکم و ولی رها کند و در این مدت واسطه ای میان مردم و امام معصوم نصب نکند؟ با شروع دوران غیبت ، امام زمان دو گونه نایب تعیین کرده اند 1- نواب خاص 2- نواب عام . نواب خاص که مربوط به دوره ی غیبت صغرای حضرت هستند ( سال 260 تا 329 هجری قمری) و مردم با واسطه ی آنها و از طریق آنان با امام زمان مرتبط بودند و سوالات خود را می پرسیدند و جواب امام را می گرفتند . نواب خاص به ترتیب عبارتند از ک 1- عثمان بن سعید 2- محمد بن عثمان 3- حسین بن روح نوبختی 4- علی بن محمد سمری . اما مقصود از نواب عام مجتهدین جامع الشرایط هستند ( عالمان مهذب و ربانی) که در دوران غیبت کبرا برای شناخت معارف دین باید به آنان مراجعه کرد. حضرت در توقیعی که در زمان غیبت صغرا صادر فرمودند با اعلام نزدیک بودن غیبت کبرا عموم اینان را نایب خود معرفی کرده و فرمودند : اما الحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی رواة احادیثنا فانهم حجتی علیکم و انا حجة الله علیهم ...من کان من الفقهاء صائنا لنفسه حافظا لدینه مخالفا لهواه مطیعا لامر مولاه فللعوام ان یقلدوه. نواب عام در ارتباط مستقیم با امام زمان نیستند و تنها از روی منابع شرعی یعنی قرآن و روایات احکام و معارف دین را استخراج می کنند.
در مقبوله عمر بن حنظله از امام صادق (ع) آمده است: «من کان منکم قد روى حدیثنا و نظر فى حلالنا و حرامنا و عرف احکامنا فلیرضوا به حکماً فانى قد جعلته حاکماً علیکم، فاذا حکم بحکمنا فلم یقبل منه فانّما استخف بحکمنا و علینا رد و الرادّ علینا کالراد على الله و هوى على حد الشرک بالله؛ آنکس از شما که روایتگر احادیث ما و جست و جوگر در حلال و حرام ما و آگاه به احکام ما است و [مردم] به حکم بودن او رضایت دهند همانا من او را حاکم بر شما قرار دادم. پس اگر به حکم ما حکم کند و از او پذیرفته نشود، همانا حکم ما نادیده گرفته شده و بر ما رد شده است و هر کس ما را رد کند، مانند کسى است که خدا را رد کند و در مرز شرک به خدا قرار دارد». [ اصول کافى، ج 1، ص 67 وسائل الشیعه، ج 18، ص 89.] این روایت به روشنی بیانگر این مطلب است که امام زمان جانشین خود را به طور عام معرفی نموده اند و در هر زمان فقیه جامع الشرایط را نصب کرده اند که حکم خدا را بر مردم بخواند وهر کس به حکم ولی فقیه تن ندهد در واقع حکم خدا و معصومین را رد کرده است. پس امت در زمان غیبت باید به دنبال فقیهان ربانی دین شناس حکیم وعارف باشند که تربیت شده در محضر قرآن و عترت باشند. در زمان ما که به همت امام خمینی حکومت اسلامی در کشور عزیزمان شکل گرفته است و این حکومت در جهان بی همتاست، پیروی از ولی فقیه زمان که اداره ی حکومت اسلامی را بر عهده دارند بر تمام مسلمانان به عنوان نائب عام امام زمان لازم است.موفق باشید.
مشاور پاسخگو: آقای روحانی - مرکز مشاوره تبیان