سوال 035 :
آیا نام کوروش و یا اشارات به آن ، در کتابهای ادیان قبل از اسلام آمده است ؟ اگر آمده مدرک آن چیست؟
پاسخ :
با سلام .
کوروش،
ملقب به کوروش بزرگ یا کوروش کبیر, همچنین معروف به کوروش دوم، نخستین
پادشاه و بنیان‌گذار شاهنشاهی هخامنشی بود. کوروش به مدت سی سال، از سال
۵۵۹ تا ۵۲۹ پیش از میلاد، بر ایران سلطنت کرد.
درباره کوروش تمام مورخین
توافق دارند که شاهی بود با عزم، عاقل و رئوف که در موارد مشکل به عقل بیش
از قوه متوسل می‌شد و برخلاف پادشاهان آشور و بابل، با مردم مغلوب رئوف و
مهربان بود. جنگ و بوی خون او را برخلاف فاتحان دیگر مغرور نکرد و رفتار او
با پادشاهان مغلوب لیدیه و بابل سیاست تسامح او را بخوبی نشان می‌دهد. با
پادشاهان مغلوب به اندازه‌ای مهربانی می‌کرد که آنها دوست کوروش شده و در
مواقع مشکل به او یاری می‌نمودند. با مذهب و معتقدات مردم کاری نداشت بلکه
برای جذب قلوب ملل آداب مذهبی آنها را محترم می‌داشت. شهرها و ممالکی که در
تحت تسلط او در می‌آمدند، هیچگاه معرض قتل و غارت واقع نمی‌شدند. آنچه
درباب وی برای مورخ جای تردید ندارد، قطعاً این است که لیاقت نظامی و سیاسی
فوق‌العاده در وجود او، با چنان انسانیت و مروتی در آمیخته بود که در
تاریخ پادشاهان شرقی پدیده‌ای به‌کلی تازه به شمار می‌آمد. کوروش از ذکر
عناوین و القاب احتراز داشت، در کتیبه‌هایی که از او مانده، این عبارت ساده
خوانده می‌شود، من کوروش شاه هخامنشی هستم. حال آنکه شاهان دیگر خود را
خدا می‌خواندند.
ایرانیان کوروش را پدر و یونانیان او را سرور و
قانون‌گذار می‌نامیدند و به وی به چشم یک فرمانروای آرمانی می‌نگریستند.
یهودیان این پادشاه را، به منزله مسیح پروردگار به شمار می‌آوردند، ضمن
آنکه بابلیان او را مورد تأیید مردوک (خدای مورد اعتقادشان) می‌دانستند.
برخی
کوروش را یکی از پیامبران الهی دانسته‌اند. این مسئله با توجه به عملکرد
وی قابل پذیرش است اما هرگز نمی‌توان او را یک یهودی دانست. یهودیان باستان
نیز چنین ادعایی نداشند بلکه وی را مسیح به معنای نجات دهند قوم یهود
می‌نامند. در این مورد به توضیحات زیر توجه فرمایید:
پس از تسخیر بابل
تمامی سرزمین‌هایی که مطیع آن بودند به اطاعت کوروش درآمدند. از آن جمله
می‌توان فلسطین و شهرهای فینیقیه را نام برد. کوروش دستور آزادی تمامی
اسیران یهودی در بابل را که توسط بخت النصر به بابل آورده شده بودند صادر
کرده و اجازه داد که یهودیان به فلسطین مراجعت کرده و معابد قدیم خود را که
خراب شده بود، تعمیر نمایند. لازم به تذکر است که نام کورش در کتاب مقدس
عهد عتیق در نوزده آیه ذکر شده و در چند آیه مورد ستایش قرار گرفته‌است. در
کتاب اشعیای نبی در باب ۴۵ آیه اول کوروش را «مسیح» یعنی نجات‌دهنده
خوانده و چنین می‌نویسد:
«خداوند به مسیح خود یعنی کوروش که دست او را
گرفتم تا به حضور وی امت‌ها را مغلوب سازم و کمرهای پادشاهان را بگشایم تا
درها را به حضور وی مفتوح نمایم و دروازه‌ها دیگر بسته نشود، چنین می‌گوید
که من پیش روی تو خواهم خرامید و مکان‌های ناهموار را هموار خواهم ساخت و
درهای برنجین را شکسته، پشت بندهای آهنین را خواهم برید و گنج‌های ظلمت و
خزائن مخفی را به تو خواهم بخشید تا بدانی که من، یهوه، که تو را به اسمت
خوانده‌ام خدای اسرائیل می‌باشم. به خاطر بنده خود یعقوب و برگزیده خویش
اسرائیل، هنگامی که مرا نشناختی تو را به اسمت خوانده‌ام و ملقب ساختم. من
یهوه هستم و دیگری نیست و غیر از من خدایی نیست. من کمر تو را بستم، هنگامی
که مرا نشناختی. تا از مشرق آفتاب و مغرب بدانند که سوای من احدی نیست.
پدید آوردنده نور و آفریننده ظلمت.(آیه ۸) »
در مورد رهایی قوم یهود از اسارت بابل، در کتاب دوم تواریخ ایام، باب ۳۶ آیات ۲۲ و ۲۳ چنین نوشته شده‌است:
«خداوند
روح کوروش پادشاه پارس را برانگیخت تا در تمامی ممالک خود فرمانی نافذ کرد
و آن را مرقوم داشت، کوروش پادشاه پارس چنین می‌فرماید. یهوه خدای
آسمان‌ها تمامی ممالک زمین را به من داده‌است و او مرا امر فرمود که
خانه‌ای برای وی در اورشلیم که در یهود است، بنا نمایم. »
مانند همین مضمون نیز در کتاب عزرا باب اول آیات اول تا چهارم آمده‌است. اشعیای نبی نیز در باب ۴۴ آیه ۲۸ چنین می‌نویسد:
«(خدا)
درباره کوروش می‌گوید: که او شبان من است و تمامی مسرت مرا به انجام خواهد
رسانید و (خدا) درباره اورشلیم می‌گوید بنا خواهد شد و درباره هیکل که
بنیاد نو، نهاده خواهد گشت.
1. تاریخ ایران باستان، ص۳۳
2. تاریخ ایران باستان، ص۳۳
3. پیرنیا، ص ۹۶
4. زرین کوب، ص ۱۳۱
5. پیرنیا، ص ۹۶
6. زرین کوب، ص ۱۳۰
7. پیرنیا، ص ۹۶
8. زرین کوب، ص ۱۳۰
9. کتاب منبع هرودوت، کتاب سوم، بند ۸۹
10. زرین کوب، ص ۱۳۰
11. کتاب مقدس، ص ۸۲۸
12. زرین کوب، ص ۱۲۶
13. پیرنیا، صفحه ۹۳
14. کتاب مقدس، ص ۸۲۸
15. کتاب مقدس، ص ۵۷۰
16. کتاب مقدس، ص ۸۲۸
پاسخگو : اداره پرسمان نهاد رهبری در دانشگاه ها